การจัดการขยะในชุมชนบ้านพะกา

สรุปสาระสำคัญ

โครงการต้องการให้เกิดการจัดการขยะในชุมชนด้วยตนเองอย่างเหมาะสม เนื่องจากมีปริมาณขยะสะสมมากและหน่วยงานรัฐไม่มีกำลังคนเพียงพอที่จะเข้ามาจัดการ กิจกรรมในโครงการใช้วิธีรวบรวมขยะทั้งหมดจากของทุกครัวเรือนมารวมกันก่อนนำไปทิ้งเพื่อให้เห็นปริมาณขยะที่เป็นรูปธรรม กระตุ้นให้คนอยากจัดการปัญหาขยะ จากนั้นก็ให้ความรู้ด้านการคัดแยกขยะกับทุกครัวเรือน เพื่อให้กลับไปคัดแยกขยะตั้งแต่ในครัวเรือน และนำขยะไปใช้ประโยชน์ต่อมากที่สุดเหลือทิ้งเฉพาะขยะที่ใช้ไม่ได้และสะดวกต่อการจัดเก็บ โดยมีการติดตาม กระตุ้นทุกเดือนผ่านกิจกรรมวันหยุดจัดการขยะ เพื่อให้เกิดความต่อเนื่อง

 

บทเรียนที่น่าเรียนรู้จากโครงการเพื่อการนำไปขยายผล

1.  ทำให้รู้ข้อมูลรอบด้าน ด้วยการสำรวจ

2.  สำรวจต่อเนื่อง อย่างมีเป้าหมายและกระจายคนร่วมสำรวจ

3.  มีการใช้ข้อมูลให้ถูกจุด และ คืนข้อมูลตรงเป้า

4.  กระตุ้นความจำเป็นต้องเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม ด้วย “กิจกรรมรวมขยะ”

5.  ใช้ความรู้สร้างผลให้เกิดทันที

6.  สร้างกติกา ที่มาจากสิ่งที่ทุกคนทำได้ จึงได้ความร่วมมือ

7.  สร้างกิจกรรมให้เป็นวิถี “วันหยุดจัดการขยะ”

8.  การสำรวจและใช้ประโยชน์ข้อมูล ที่สร้างผลการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมได้ ต้องเป็นการสำรวจที่สะท้อนสถานการณ์ปัญหาทั้งชุมชน ครัวเรือนและพฤติกรรมที่สร้างปัญหา และสำรวจอย่างต่อเนื่อง โดยให้บทบาทครัวเรือนได้สำรวจตนเอง เห็นการเปลี่ยนแลปงของตนเอง ส่วนคณะทำงานโครงการทำหน้าที่ให้ภาพรวม ให้เห็นการเปลี่ยนแปลงทั้งระดับครัวเรือนและชุมชน และความสำเร็จจากการร่วมกันเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมตนเอง

9.  แนวทางการสร้างกติกาชุมชนที่ทำให้ทุกคนร่วมมือ คือกำหนดในสิ่งที่อยากให้ทำและทำได้ และอยากทำเท่านั้น เพราะจะทำให้มีเจ้าภาพทำตามกติกาแน่ๆ แม้กระทั่งหน้าที่ในการประสานงานหน่วยงาน ที่กติกาชุมชนนี้มีระบุเป็นพฤติกรรม ให้มีทั้งสิ่งที่ต้องทำ และที่ไม่ควรทำ กติกาที่เกี่ยวกับการต้องทำงานกับคนภายนอก ต้องระบุผู้รับผิดชอบให้ชัดเจนว่าใครเป็นคนทำ เช่น การประสาน อบต.

10.  เปลี่ยนแปลงกิจกรรมรณณรงค์ให้เป็นวิถีชุมชนได้ด้วยการหาวันสำคัญให้ทำต่อเนื่อง กรณีโครงการคือใช้วันหยุดสำคัญทุกเดือน เป็นหลักหมายให้ทุกคนร่วมกันจัดการทำความสะอาดชุมชน หรือกำหนดเป็นเสาร์อาทิตย์สุดท้ายในเดือนที่ไม่มีวันหยุดสำคัญ เป็นนัดหมายรวมพลังทำความสะอาดชุมชน ทำซ้ำๆ ตอกย้ำให้ติดเป็นนิสัยและกลายเป็นวิถีชุมชน ซึ่งทุกโครงการฯ สามารถเลือกวันแบบนี้มาทำกิจกรรมภายใต้ประเด็นงานต่างๆ ได้อย่างหลากหลาย

11.  ขนาดปัญหาที่เห็นได้ชัดเจน ทำให้คนตื่นตัว และเห็นความจำเป็นที่ต้องร่วมมือแก้ไขมาก อย่างกิจกรรมรวมขยะที่โครงการจัดขึ้น