สร้างความเข้มแข็งทางใจ ของกลุ่มชาติพันธุ์ดาราอาง

โครงการสร้างความเข้มแข็งทางใจของกลุ่มชาติพันธุ์ดาราอาง เป็นโครงการของกลุ่ม ลากาจอย ซึ่งเป็นเยาวชนในพื้นที่ชุมชนบ้านห้วยจะนุ ตำบลม่อนปิ่น อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ จุดเริ่มต้นของโครงการนี้มาจากการที่แกนนำซึ่งเป็นเยาวชนชาติพันธุ์ดาราอางรู้สึกว่าคนรุ่นใหม่ที่ต้องใช้ชีวิตอยู่ในบริบททางสังคมสมัยใหม่ ซึ่งกว้างและใหญ่กว่าในพื้นที่ชุมชนดั้งเดิมของตนมีความกังวลที่จะเปิดเผยตัวตนว่าเป็นชาติพันธุ์ ทั้งจากความแตกต่างในวัฒนธรรม ภาษา รวมไปถึงการรู้สึกแปลกแยกและต้องการเป็นส่วนหนึ่งของสังคมสมัยใหม่ทางกลุ่มลากาจอยจึงต้องการสร้างความแข็งแรงทางใจให้กับเด็กและเยาวชนชาติพันธุ์ดาราอางเพื่อให้สามารถอยู่รวมกับสังคมอื่นได้โดยไม่ต้องละทิ้งความเป็นชาติพันธุ์ของตน ผ่านกิจกรรมที่ส่งเสริมให้เยาวชนชาวดาราอางเห็นถึงความสำคัญและภาคภูมิใจในอัตลักษณ์และวัฒนธรรมชาติพันธุ์ดาราอางในชุมชนรวมไปถึงการเปิดโอกาสให้เยาวชนได้เข้ามามีส่วนร่วมในการสื่อสารและการอนุรักษ์อัตลักษณ์และวัฒนธรรมของชาวดาราอางให้เข้ากับบริบททางสังคมสมัยใหม่

กลุ่มลากาจอยมีจุดแข็งในด้านของตัวเยาวชนที่มีความตื่นตัวสูง และมีการรวมกลุ่มเยาวชนเพื่อดำเนินงานส่งเสริมการพัฒนาในชุมชนตามประเด็นที่ตนเองสนใจมาหลากหลายรุ่น แกนนำที่เข้าร่วมโครงการผ่านการทำกิจกรรมกับผู้นำและสมาชิกชุมชนของตนเอง รวมถึงกลุ่มอื่น ๆ นอกชุมชนผ่านเครือข่ายชาติพันธุ์ดาราอางมาตลอด แกนนำจึงมีทักษะในการสื่อสารและการสร้างการมีส่วนร่วมกับกลุ่มเป้าหมายในระดับดีเป็นพื้นฐานอยู่แล้ว ดังนั้นโครงการสร้างความเข้มแข็งทางใจของกลุ่มชาติพันธุ์ดาราอางของกลุ่มลากาจอยมีรูปแบบที่ค่อนข้างหลากหลายและน่าสนใจ โดนเน้นการนำเอาต้นทุนที่ชุมชนมีมาเป็นฐานการเรียนรู้เพื่อให้กับเยาวชนเกิดความภาคภูมิใจในความเป็นตัวเองตามอัตลักษณ์และวัฒนธรรม กิจกรรมสำคัญของโครงการในครั้งนี้คือกิจกรรมที่ให้เยาวชนได้ประยุกต์และทดลองนำเสนอเรื่องราวที่สะท้อนความภาคภูมิใจในความเป็นตัวเองรวมถึงความเป็นชาติพันธุ์ที่ได้เรียนรู้มาส่งต่อให้กับคนอื่น ๆ ผ่านรูปแบบที่หลากหลาย อาทิ การจัดทำคลิปวีดีโอและนิทรรศการชาติพันธุ์ดาราอางเพื่อถ่ายทอดความภาคภูมิในชาติพันธุ์ของตัวเอง การนำเสนอมุมมองไอเดียการพัฒนาต่อยอดวัฒนธรรมของชาติพันธุ์ดาราอางไปสู่การสร้างการรับรู้ภายนอกชุมชน รวมไปถึงกิจกรรมเปิดพื้นที่ชุมชนซึ่งเป็นการชวนชาติพันธุ์ดาราอางนอกชุมชนจากภาคีเครือข่ายมาร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ด้านศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี และบอกเล่าปัญหาที่เยาวชนชาติพันธุ์ดาราอางแต่ละพื้นที่เผชิญ เป็นต้น

กิจกรรมที่เกิดขึ้นภายใต้โครงการสร้างความเข้มแข็งทางใจของกลุ่มชาติพันธุ์ดาราอาง ทำให้เยาวชนในชุมชนได้ทั้งองค์ความรู้เรื่องราวจุดเด่นของชาติพันธุ์ตนเอง ได้เรียนรู้การประยุต์และถ่ายทอดความภาคภูมิใจของตัวเองและได้นำเสนอแนวคิดและสิ่งที่ตัวเองได้รับจากโครงการนี้ต่อสมาชิกในชุมชน รวมถึงเครือข่ายนอกชุมชน กิจกรรมตลอดโครงการของกลุ่มลากาจอยสร้างความตื่นตัวให้กับทั้งคนในชุมชนเป็นอย่างมาก เกือบทุกกิจกรรมมีผู้เข้าร่วมที่มากกว่าจำนวนกลุ่มเป้าหมายที่ตั้งไว้ ทั้งนี้จากการสะท้อนผลหลังกิจกรรมพบว่าผู้เข้าร่วมที่เป็นเด็กและเยาวชนจำนวน 25 คน ซึ่งมีส่วนร่วมกับทุกกิจกรรมตลอดโครงการเกิดมุมมองเชิงบวก ต่อตนเองชุมชน และชาติพันธุ์ดาราอางมากขึ้น ที่สำคัญยังสามารถนำเสนอและบอกเล่าความภาคภูมิใจในอัตลักษณ์ชาติพันธ์ดาราอางและความเป็นตัวเองได้อย่างมั่นใจมากขึ้น นอกจากนี้ผู้เข้าร่วม 15 คน ได้เข้ามามีบทบาทร่วมกับแกนนำเพิ่มเติมในกิจกรรมช่วงท้าย โดยมีการดำเนินงานร่วมในบทบาทของการออกแบบ การจัดกิจกรรมและเป็นตัวแทนในการนำเอาความรู้ ความเข้าใจตลอดโครงการออกมาสื่อสารเพื่อแลกเปลี่ยนวัฒนธรรม ความภาคภูมิใจที่เกิดขึ้นกับตัวเองให้กับคนอื่น ๆ ผ่านพื้นที่กลางของชุมชน

ปัจจัยสำคัญในการทำโครงการครั้งนี้ประสบความสำเร็จและได้รับการตอบรับที่ดีเกินคาด ส่วนหนึ่งคือการที่มีพื้นฐานชุมชนที่ให้ความสำคัญกับการมีส่วนร่วมเด็กเยาวชน โดยเฉพาะในเรื่องของการปรับตัวให้เข้ากับบริบทยุคสมัย เพราะหากขาดการสนับสนุนและความร่วมมือของสมาชิกในชุมชน การเรียนรู้องค์ความรู้เดิมของวัฒนธรรมชาติพันธุ์ดาราอางเพื่อพัฒนาไปสู้การสร้างองค์ความรู้ใหม่จะไม่สามารถเกิดขึ้นได้เลย อาทิ การปรับประยุกต์สีสันของผ้าทอ ที่หลายคนอาจถือว่าเป็นเอกลักษณ์ดั้งเดิมของบรรพบุรุษจะแตะต้องปรับเปลี่ยนไม่ได้ แต่เหตุการณ์เหล่านี้ไม่ได้เกิดขึ้นกับชุมชนบ้านห้วยจะนุที่ทางกลุ่มลากาจอยได้ดำเนินกิจกรรมอยู่ เพราะวัฒนธรรมสำหรับบ้านห้วยจะนุคือสิ่งที่สามารถพัฒนาและต่อยอดต่อไปได้ อย่างไรก็ตามทางชุมชนและกลุ่มลากาจอยยังคงมีการดำเนินกิจกรรมเพื่อเสริมสร้างความเข้มแข็งทางใจในกลุ่มเด็กและเยาวชนชาติพันธุ์ดาราอางอย่างต่อเนื่อง เพื่อเป็นรากฐานที่แข็งแรงสำหรับการต่อยอดไปสู่การสื่อสารเกี่ยวกับชาติพันธุ์ดาราอางและการเพิ่มคุณภาพชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นให้กับคนในชุมชน

บทเรียนสำคัญจากโครงการสร้างความเข้มแข็งทางใจของกลุ่มชาติพันธุ์ดาราอาง โดยกลุ่มเยาวชนลากาจอย คือ การที่ชุมชนสามารถเปิดพื้นที่ในการมีส่วนร่วมกับการพัฒนาชุมชนและการสร้างเสริมสุขภาพให้กับเยาวชนได้อย่างแท้จริง ไม่ใช่แค่เพียงการให้โอกาสแต่ชุมชนบ้านห้วยจะนุให้ทั้งพื้นที่จริงสำหรับการลองผิดลองถูก ให้ความร่วมมือกับเยาวชนตั้งแต่การประสานงาน การสนับสนุนทรัพยากรรวมถึงผู้รู้ การเปิดเวทีหมู่บ้านให้เยาวชนกำหนดกิจกรรมของชุมชนได้ และที่สำคัญผู้ใหญ่ในชุมชนยังเห็นความสำคัญของสิ่งที่เยาวชนทำ โดยมีการเข้าร่วมตั้งแต่การประชุมชนวางแผนไปจนถึงการสรุปผลการดำเนินโครงการทั้งหมดปรากฏการของกลุ่มเยาวชนลากาจอย พวกเขาไม่ได้สร้างแค่เพียงความเข้มแข็งทางใจให้เยาวชน แต่ลากาจอยยังสร้างให้ชุนชนและเครือข่ายชาติพันธุ์ดาราอางได้เห็นถึงพลังที่พวกเขาสามารถสื่อสารถ่ายทอดและส่งต่อความภาคภูมิใจออกมาได้อย่างสร้างสรรค์และเหมาะสมกับตนทุนที่ตัวเองมีอย่างแท้จริง