โครงการชุมชนมุสลิมขับเคลื่อนสู่ชุมชนปลอดบุหรี่ ตำบลบาโงสะโต อำเภอระแงะ จังหวัดนราธิวาส

สรุปสาระสำคัญ

เป้าหมายของโครงการนี้ มุ่งพัฒนาการมีส่วนร่วมและศักยภาพของท้องถิ่นในการพัฒนากระบวนการควบคุมการสูบบุหรี่ในชุมชน และจัดกระบวนการเรียนรู้และปฏิบัติการดำเนินโครงการควบคุมการสูบบุหรี่ในชุมชนโดยใช้ชุมชนเป็นฐาน

ผลลัพธ์สำคัญคือ หนึ่ง เกิดการมีส่วนร่วมของชุมชนในการพัฒนากระบวนการควบคุมการสูบบุหรี่โดยมีคณะทำงานร่วมกัน 4 หมู่บ้านในเขตความรับผิดชอบของรพ.สต.บ้านเจ๊ะเกเป็นกลไกขับเคลื่อน สอง ลดจำนวนผู้สูบบุหรี่ในชุมชนลงได้โดยมีคนสมัครใจที่จะเลิกบุหรี่จำนวน 923 คน (คิดเป็นร้อยละ 60.17 ของผู้สูบทั้งหมด) และมีผู้ที่สามารถเลิกได้ถาวร 48 คน (ร้อยละ 5.20 ของผู้ที่สมัครเลิกบุหรี่) สามเกิดมาตรการชุมชนในการดำเนินการควบคุมการสูบบุหรี่ทุกหมู่บ้านในพื้นที่เป้าหมาย สี่ สถานที่สาธารณะต่างๆ ถูกควบคุมดูแลให้ปฏิบัติตามกฎหมาย ร้อยละ 100

ผลสำเร็จดังกล่าวมีปัจจัยสนับสนุนจาก 1) มีกลไกสนับสนุนที่เข้มแข็งทั้งในชุมชน และระดับตำบล ทำงานสนับสนุนกันอย่างต่อเนื่อง ทั้งในระดับชุมชน และ ระดับตำบล ทำงานประสานกันในการคัดกรอง ส่งต่อ ติดตาม ให้กำลังใจคนต้องการเลิกสูบต่อเนื่อง จนมีผู้เลิกบุหรี่ได้ถาวร และผู้เลิกสูบได้หลายเดือน จำนวนไม่น้อย 2) ใช้ทุนเดิมชุมชนและคนทำโครงการเป็นเครื่องมือสนับสนุนที่ตั้งอยู่บนฐานความสมัครใจ ช่วยกระตุ้นให้มีเข้าร่วมการคัดกรอง และการเข้าร่วมกิจกรรมเลิกบุหรี่โดยสมัครใจ จนได้ผู้สมัครใจเข้าร่วมจำนวนมาก

บทเรียนที่น่าเรียนรู้จากโครงการเพื่อการนำไปขยายผล

1.  มีกลไกสนับสนุนที่เข้มแข็ง ทั้งในชุมชนและระดับตำบล ทำงานสนับสนุนกันอย่างต่อเนื่อง

2.  ใช้ทุนเดิมชุมชนและคนทำโครงการเป็นเครื่องมือสนับสนุน ที่ตั้งอยู่บนฐานความสมัครใจ ไม่บังคับ

3.  การทำให้คนเลิกบุหรี่ สิ่งสำคัญคือ การรักษาความตั้งใจและพฤติกรรมไม่สูบของคนที่สมัครใจเลิก ไม่ให้ติด “กับดัก” ที่จะทำให้หันกลับไปสูบ ด้วยการพัฒนาวิธีการต่างๆ ทั้งโดยเงื่อนไขกฎหมาย มาตรการชุมชน หรือการใช้เด็ก ครอบครัว เป็นกลไกเฝ้าระวัง และย้ำเตือนความตั้งใจ สนับสนุนการใช้การอบรมอย่างเข้มข้น หรือการตีความหลักศาสนา และการติดตาม สนับสนุน อย่างต่อเนื่อง