โครงการสร้างเสริมสุขภาพผู้สูงอายุบ้านเขาน้อย ตำบลย่านซื่อ อำเภอควนโดน จังหวัดสตูล

สรุปสาระสำคัญ

โครงการฯ นี้มีเป้าหมายเพื่อสร้างเสริมความเข้มแข็งให้กับชมรมผู้สูงอายุระดับหมู่บ้านหรือชุมชนในการดำเนินกิจกรรมสร้างเสริมสุขภาพทั้งด้านร่างกาย จิตใจและสังคมให้กับผู้สูงอายุในชุมชนโดยใช้กระบวนการขับเคลื่อนด้วยแผนกิจกรรมสร้างเสริมสุขภาพ 3 มิติ ที่มาจากความต้องการของกลุ่มผุ้สูงอายุเองและทีมงานก็ใช้วิธีการทำงานที่จูงใจผู้สูงอายุให้เข้าร่วม ทำให้ผู้สูงอายุให้ความร่วมมือทั้งกิจกรรมออกกำลังกาย กิจกรรมส่งส่งเสริมสุขภาพจิตด้วยหลักศาสนาและการถ่ายทอดภูมิปัญญา และกิจกรรมเยี่ยมบ้านผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้านติดเตียง มีการติดตามตามประเมินผลความเปลี่ยนแปลงด้านสุขภาพที่ชัดเจนโดยได้รับการสนับสนุนจาก รพ.สต.ย่านซื่อในด้านการบันทึกข้อมูลผลการตรวจวัดความดันและพฤติกรรมการดูแลสุขภาพของผู้สูงอายุแต่ละคนทุกเดือนและจัดกิจกรรมเสริมโดยใช้ “ตุ๊กตา 7 สี” เพื่อกระตุ้นให้เกิดการเฝ้าระวังความเสี่ยงเมื่อเปรียบเทียบกับข้อมูลเดิมก่อนเริ่มโครงการฯ พบว่าผู้สูงอายุสามารถควบคุมระดับความดันโลหิตได้ ไม่พบผู้ป่วยความดันโลหิตเพิ่ม และมีผู้ป่วยติดเตียง 1 รายที่ได้รับการเอาใจใส่ดูแลจนสามารถลุกขึ้นมารับประทานอาหารเองได้ ผู้สูงอายุในชุมชนมีความรู้ความเข้าใจเรื่องการดูแลสุขภาพด้วยตนเอง ร้อยละ 85.71และปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในการดูแลสุขภาพด้วยตนเองร้อยละ 95

บทเรียนที่น่าเรียนรู้จากโครงการเพื่อการนำไปขยายผล

1.  มีกลไกการทำงานที่เข้มแข็ง

2.  ทำกิจกรรมที่เน้นเป้าหมาย ด้วยวิธีการที่ยืดหยุ่น จนเห็นผลดีต่อสุขภาพ

3.  ใช้ข้อมูลสุขภาพ กระตุ้นการเปลี่ยนพฤติกรรมแย่ รักษาพฤติกรรมดี

4.  การเสริมสร้างสุขภาพผู้สูงอายุ ต้องเน้นที่ “ความต่อเนื่อง” ของการได้ทำกิจกรรมต่างๆ ในกิจกรรมที่ต้องการทำ โดยไม่เน้นการทำตามรูปแบบหรือท่าทางที่ถูกต้อง แค่ทำให้ออกมาทำต่อเนื่องเท่านั้น และการวัดผลสุขภาพที่เปลี่ยนแปลงไป เพื่อให้ผู้สูงอายุเห็นผลของการทำที่ต่อเนื่องเป็นระยะๆ ทั้งที่อาจจะรับรู้ได้ด้วยตนเองในระหว่างทำอย่างต่อเนื่องอยู่แล้ว แต่ผลการตรวจสุขภาพที่เป็นทางการจะช่วยยืนยัน และช่วยสนับสนุนการรักษาพฤติกรรมที่ดีเอาไว้

5.  การพัฒนาชมรมผู้สูงอายุให้เข้มแข็งต้องมี “ทีมทำงานหลัก” ที่เป็นหน่วยปฏิบัติการสนับสนุนงานผู้สูงอายุ ที่ไม่ต้องให้ผู้สูงอายุทำเองทั้งหมด ขณะที่บทบาทหลักผู้สูงอายุในชมรม คือ การให้ข้อมูล ความเห็น ความต้องการทำกิจกรรม เพื่อให้ทีมงานหลักจัดเตรียมการสนับสนุน ให้ผู้สูงอายุเข้าร่วมทำกิจกรรม ที่ตนเองต้องการทำอย่างต่อเนื่องก็พอแล้ว